Tác dụng bảo vệ thần kinh khi mắc Covid-19 của PEA

1. Tổng quan

Covid-19 đang làm đảo lộn thế giới và có rất nhiều các phương pháp điều trị đang được nghiên cứu trong nỗ lực ngăn chặn đại dịch mới này. Hy vọng lớn nhất hiện nay đó là tiêm vắc-xin, nhưng tìm ra thuốc chữa bệnh cho các bệnh nhân đã nhiễm Covid-19 hoặc điều trị các biến chứng sau nhiễm cũng rất cần thiết.

Một trong những biến chứng nặng nề nhất liên quan đến Covid-19 được ghi nhận hiện nay là bão cytokine với chứng viêm thần kinh xảy ra, khiến tính mạng bệnh nhân gặp nguy hiểm nghiêm trọng, đôi khi để lại di chứng lâu dài nếu có được chữa trị khỏi covid-19.

Palmitoylethanolamide (PEA) là một acid béo nội sinh trong cơ thể, được biết là có đặc tính chống viêm và bảo vệ thần kinh. Nó trở thành ứng viên tiềm năng được sử dụng ở những giai đoạn sớm nhất khi mắc bệnh Covid-19 với mong muốn giảm các biến chứng do covid-19 để lại. Chúng tôi tổng hợp các đánh giả nhỏ với chủ đề: tiêu thụ PEA trên một bệnh nhân nữ 45 tuổi mắc covid-19, gặp hội chứng kháng phospholipid thứ phát sau nhiễm SARS-CoV-2.

2. Palmitoylethanolamide (PEA) là gì?

PEA là một amit axit béo nội sinh có thể liên kết với thụ thể PPAR-α, một chất điều hòa chuyển hóa lipid trong gan. Ngoài ra, PEA cho thấy ái lực với thụ thể vanilloid (VR1) và đối với các thụ thể liên kết với protein G giống cannabinoid 55 (GPR55) và 119 (GPR119), tăng cường hoạt động của các anandamide bằng “hiệu ứng dẫn dụ” (ức chế enzyme chuyển hóa các anandamide)

Năm 1993, giải Nobel Y học Rita Levi-Montalcini (Turin, 22 tháng 4, 1909 - Rôma, 30 tháng 12, 2012) cung cấp bằng chứng khoa học cho rằng PEA điều chỉnh giảm hoạt động các tế bào mast theo cách phụ thuộc vào liều lượng, thông qua một cơ chế phản hồi kháng viêm cục bộ được gọi là ALIA (autacoid local inflammation antagonism).

Nhờ có những đặc tính trên mà PEA có đặc tính chống viên, chống cảm giác đau, bảo vệ tế bào thần kinh và chống co giật.

Xem thêm: Cơ chế hoạt động của PEA trong cơ thể

3. Ứng dụng PEA với viêm đường hô hấp do virus

Hai mươi năm sau công trình của Levi-Montalcini, một bài báo đánh giá về hiệu quả lâm sàng và tính an toàn của PEA trong điều trị cúm và cảm lạnh thông thường, dựa trên dữ liệu từ 6 thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên mù đôi, giả dược (khoảng 4.000 người), đã được xuất bản

Hiện nay, việc sử dụng PEA để giảm thiểu tình trạng viêm thần kinh và cơn bão cytokine trong bệnh nhân mắc covid-19 đã được phê duyệt và đang tiến hành thử nghiệm lâm sàng được thực hiện ở Ý và Hoa Kỳ.

Xem thêm: Nghiên cứu phục hồi mất khứu giác khi mắc Covid-19

4. Tăng sinh khả dụng PEA

PEA bản chất là một acid béo nội sinh, do vậy sinh khả dụng qua đường uống không cao. Một kỹ thuật được cấp bằng sáng chế cho phép các phân tử PEA giảm kích thước hạt có thể tối ưu hóa khả năng hấp thu đường ruột hoặc kích thước siêu phân tử có thể qua được hàng rào máu não.

5. Hội chứng viêm đường hô hấp cấp Covid-19

COVID-19 là một bệnh phức tạp với nhiều vấn đề bệnh lý lâm sàng, bao gồm suy hô hấp, đông máu và suy giảm miễn dịch. Ở những bệnh nhân cần chăm sóc đặc biệt, có sự suy giảm đáng kể chức năng miễn qua trung gian tế bào.

Hệ thống miễn dịch buộc phải phản ứng qua đáp ứng miễn dịch dịch thể, mà tác nhân của nó chính là hoạt động của các dòng tế bào Mast, basophils, bạch cầu ái toan và tế bào plasma. Bên cạnh việc thể hiện sức mạnh kháng virus, tế bào mastocytes biểu hiện men chuyển angiotensin 2(ACE2) – đây là thụ thể chính được SARS-CoV-2 khai thác để xâm nhập vào tế bào người, trở thành mục tiêu tấn công của virus. Do đó, vai trò tích cực và thụ động của dòng tế bào mast trong COVID-19 đã được ghi nhận.

Giống như các coronavirus khác, bề mặt bên ngoài của virus gây covid-19 có cấu tạo gồm 2 phần: lớp vỏ (màu xám) và lớp protein cấu trúc (màu đỏ, vàng và cam). Các nghiên cứu khoa học gần đây chủ yếu tập trung vào tăng đột biến các phân tử Protein trên màng tế bào virus, có khả năng gắn bào các thụ thể ACE2 để xâm nhập vào cơ thể. Tuy nhiên lớp vỏ cũng rất quan trọng, có cấu tạo bởi các phân tử kép phospholipid, phospholipid chứa 1 nhóm photphat ưa nước và 2 đuôi kỵ nước của axit béo là phosphatidylethanolamine, đây là tiền chất để tổng hợp PEA nội sinh trong cơ thể

5. Hội chứng kháng phospholipid thứ phát do nhiễm Covid-19

Hội chứng kháng phospholipid (Antiphospholipid syndrome) nghiêm trọng thứ phát sau nhiễm trùng do mắc covid-19 được ghi nhận dưới 5% tổng số bệnh nhân mắc covis-19. Hội chứng kháng phospholipid xuất hiện khi hệ thống miễn dịch tạo nhầm kháng thể khiếm máu có khả năng đông lại, điều này có thể gây ra các cục máu đông nguy hiểm trong động mạch và tĩnh mạch.

Nguyên nhân chính tạo ta hội chứng kháng phospholipid vì, SARS-CoV-2 (Covid-19) tiêu thụ các phospholipid màng của tế bào bị nhiễm để trang bị, củng cố thêm cho lớp vỏ của nó, nên hậu quả ​​là cơ thể bị thiếu hụt trầm trọng và cấp tính các tiền chất (phosphatidylethanolamine) để tổng hợp PEA nội sinh. PEA có vai trò quan trọng trong để kiểm soát chứng viêm thần kinh và tăng hoạt huyết toàn thân.

Hơn nữa, thông qua các thụ thể ACE2, SARS-CoV-2 cũng bắt đầu lây nhiễm vào các tế bào thần kinh khứu giác cho đến khi chạm tới vùng não kiểm soát chức năng khứu giác. Chúng có thể kích hoạt và giải phóng các chất trung gian gây viêm. Điều này có thể dẫn đến chứng thiếu máu não thoáng qua cộng với chứng lão hóa, đặc biệt hay gặp ở bệnh nhân nữ.

Một số các triệu chứng hoặc dấu hiệu liên quan đến não chẳng hạn như lo lắng, trầm cảm, suy nhược thần kinh, rối loạn căng thẳng sau chấn thương, đau đầu, mất ngủ, rối loạn chức năng nhận thức (sương mù não, mất trí nhớ ), mê sảng hoặc viêm não, đôi khi trong thời gian dài (≥ 4 tuần), được gọi là hội chứng covid kéo dài "long COVID"

Xem thêm: Cơ chế gây bệnh của virus Sars-CoV-2

6. Kinh nghiệm đơn lẻ xử lý COVID-19 bằng PEA tăng hấp thu

Trên cơ sở của tất cả những lập luận này, sau khi có sự đồng ý, gần đây chúng tôi đã điều trị cho một bệnh nhân nữ 45 tuổi mắc COVID-19, đa dị ứng, có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19 bằng phương pháp (rRT -PCR), sử dụng mPEA 300 mg (tăng hấp thu đường ruột) cộng với umPEA 600 mg (PEA siêu nhỏ có thể qua được hàng rào máu não) 3 lần một ngày, kể từ khi bắt đầu xuất hiện đau đầu, suy nhược, đau cơ và hô hấp các triệu chứng (ho, cảm lạnh) cho đến khi sau 17 ngày có kết quả xét nghiệm âm tính Covid-19.

Chụp X-quang ngực ban đầu được thực hiện tại phòng cấp cứu không có dấu hiệu của bệnh viêm phổi kẽ và các xét nghiệm máu chỉ cho thấy tăng bạch cầu nhẹ với tổng số globulin miễn dịch E cao (412 UI / mL) do dị ứng đã biết. Do không có các bệnh đi kèm liên quan, bệnh nhân được đưa về nhà trong tình trạng cách ly, nơi cô bắt đầu điều trị PEA dưới sự giám sát y tế liên tục và sử dụng thuốc hạ sốt (paracetamol) khi cần thiết. Diễn biến bệnh diễn ra thuận lợi, không có tăng oxy máu hoặc tăng nhu động ruột, nồng độ oxy bão hòa bình thường và không mất khứu giác hoặc vị giác.

7. Kết luận và thảo luận

Kinh nghiệm đơn lẻ trong trường hợp theo dõi của chúng tôi sử dụng PEA với tác dụng chống viêm và bảo vệ thần kinh trong giai đoạn sớm nhất của COVID-19, đồng thời đặt nền tảng cho các nghiên cứu sâu hơn và với lượng lớn đối tượng hơn.

Từ quan điểm suy đoán, việc đưa nó vào phác đồ đa thuốc chống lại COVID-19 nghiêm trọng cũng có thể hữu ích để giảm thiểu, ở một mức độ nào đó, cơn bão cytokine ở những bệnh nhân nguy kịch này với ưu điểm là không làm suy yếu khả năng miễn dịch qua trung gian tế bào (như tác dụng của nhóm thuốc điều trị corticosteroid hoặc tocilizumab).

Giảm bạch cầu do vi rút thực tế là một thông số tiên lượng không thuận lợi trong COVID-19, có thể làm trầm trọng thêm, nếu trầm trọng thêm bằng liệu pháp, nhiễm trùng cơ hội nghiêm trọng phát triển có thể dẫn đến tử vong. Do vậy có thể xem xét đưa PEA vào phác đồ đa thuốc COVID-19, thay vì tăng liều lượng của chất ức chế miễn dịch hiện có hoặc giới thiệu một chất mới.

Đặc tính chống oxy hóa của PEA có thể được khai thác triệt để, vì nó làm giảm sự biểu hiện của cyclooxygenase 2 (COX-2) và nitric oxide synthase 2 (iNOS), những chất đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh phản ứng miễn dịch đối với nhiễm trùng

Liều hàng ngày phù hợp nhất sẽ là 2700 mg dưới dạng hỗn dịch uống (PEA 300 mg (tăng hấp thu đường ruột) cộng với PEA 600 mg (PEA siêu nhỏ có thể qua được hàng rào máu não) 3 lần một ngày) bổ sung cho liệu pháp tiêu chuẩn được thiết lập cho từng bệnh nhân. Tuy nhiên, mục tiêu chính vẫn phải là điều trị cho bệnh nhân khi các triệu chứng  sốt đầu tiên xuất hiện, để ngăn chặn sự khởi đầu của trạng thái viêm quá mức, đặc biệt ở những bệnh nhân già yếu.

Tham khảo: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8137339/

Thông tin chi tiết vui lòng liên hệ:

Công ty TNHH Dược Phẩm Nasol Quốc Tế

Hotline: 0387 368 760

Email: info@nasol.com.vn      Web: nasol.com.vn