Cơ chế gây bệnh của SARS-CoV-2 (Covid-19)

Cấu tạo của SARS-CoV-2

Cấu tạo của SARS-CoV-2 là một bộ gen RNA, sợi đơn được bao bọc bởi một vỏ bao chứa màng lipid (Envelope) có gắn các protein (có 3 loại Protein: (S) glycoprotein , protein lớp vỏ (E) và protein màng (M)). Thành phần bộ gen RNA có cấu tạo là sợi đơn được liên kết với protein nucleocapsid (N).

Protein S được phân cắt thành các phần S1 và S2 (protease serine 2 -TMPRSS2). Phần S2 là protein xuyên màng để có chức năng và xâm nhập vào tế bào vật chủ, phần S1 liên kết với enzym chuyển đổi angiotensin 2 (thụ thể ACE2). Ái lực liên kết giữa protein S và các thụ thể ACE cao hơn 10–20 lần so với các coronavirus khác; ái lực này giải thích sự lây truyền covid-19 từ người sang người dễ dàng hơn.

Con đường lây nhiễm của SARS-CoV-2

Cách lây lan quan trọng nhất của SARS-CoV-2 là qua các giọt nhỏ và tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc, nhưng nhiều nghiên cứu đã chỉ ra có một số các cách lây truyền khác, chẳng hạn như bọt biển, khí dung, và qua đường sinh sản.

Cơ chế gây bệnh của SARS-CoV-2 trong cơ thể

Mặc dù ban đầu, SARS-CoV-2 được coi là một bệnh đường hô hấp, nhưng người ta đã chứng minh được rằng virus này có thể lây nhiễm sang nhiều loại tế bào trên cơ thể con người do sự hiện diện của một số lượng lớn các thụ thể ACE trong nhiều cơ quan.

 Trong niêm mạc mũi, thụ thể ACE2 với số lượng lớn được tìm thấy trong các tế bào hình cốc tiết, và điều này có thể giải thích tính chất ưa thích cao của SARS-CoV-2 đối với loại tế bào này. Virus bắt đầu nhân lên ở đường hô hấp trên, và ở 20% bệnh nhân, nhiễm trùng lan đến phổi, nơi các tế bào biểu mô đại diện cho mục tiêu quan trọng nhất do sự biểu hiện cao của các thụ thể ACE2 và TMPRSS2.

Hơn nữa, nó đã được chứng minh rằng virus cũng lây nhiễm tới các đại thực bào. Điều này dẫn đến quá trình chết tế bào (apoptosis) xảy ra ở các tế bào biểu mô phổi, gây ra phản ứng viêm trầm trọng, để loại bỏ các tế bào bị nhiễm bệnh. Giai đoạn này là sự khởi đầu của "cơn bão cytokine", đã được chỉ ra ở những bệnh nhân COVID-19 bị bệnh nặng nhất. Sự lây lan đến các tế bào miễn dịch trong quá trình phản ứng viêm là nguyên nhân chính gây ra tổn thương phế nang và xuất huyết.

Mặc dù giai đoạn đầu COVID-19 xảy ra ở phổi, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng virus có thể lây lan đến nhiều cơ quan và mô khác. Một đóng góp quan trọng cho bệnh lý miễn dịch COVID-19 là do sự lây lan của virus vào các mạch và tế bào máu. Nó có thể dễ dàng xâm nhập vào tiểu cầu vì sự biểu hiện cao của các thụ thể ACE2 và TMPRSS2 trên bề mặt của các tế bào này. Hơn nữa, sự tương tác giữa protein S của virus và glycoprotein của tiểu cầu có thể trực tiếp gây ra sự hoạt hóa tiểu cầu, dẫn đến giải phóng các yếu tố đông máu và cytokine; Điều này góp phần vào việc hình thành huyết khối và cầm máu. Sau đó là do sự kết dính của các tiểu cầu đã hoạt hóa vào lớp dưới nội mô.

 Ở phổi, sự tăng động của tiểu cầu góp phần tăng cường phản ứng viêm, gây thiếu máu cục bộ mạch và thuyên tắc mạch thông qua việc kích hoạt cục máu đông. Hiện nay, người ta đã khẳng định nguyên nhân tử vong quan trọng nhất do nhiễm SARS-CoV-2 có liên quan đến rối loạn đông máu do phản ứng viêm, kết thúc bằng đông máu nội mạch lan tỏa (DIC).

Ngoài tổn thương phế nang có thể trở nên nghiêm trọng, trên hết, ở những bệnh nhân cao tuổi và bị suy giảm miễn dịch và có các bệnh đi kèm (như ung thư, béo phì, hội chứng chuyển hóa, bệnh tim mạch), nhiễm trùng SARS-CoV-2 có thể liên quan đến nhiều mô khác.

Người ta đã chỉ ra rằng thông qua dây thần kinh khứu giác bắt đầu từ biểu mô mũi, virus có thể xâm nhập thần kinh trung ương, cũng có thể xâm nhập qua đường máu. Hơn nữa, ACE2 cũng đã được tìm thấy với tỷ lệ cao trong các tế bào thần kinh khác nhau, chẳng hạn như tế bào thần kinh và tế bào thần kinh đệm. Ngoài ra, các thụ thể ACE2 và TMPRSS2 có thể được tìm thấy trên bề mặt tế bào cơ tim, tế bào thận, gan và tuyến tụy, trong đường tiêu hóa, và với tỷ lệ rất cao trong túi mật.

Các nghiên cứu gần đây đã tập trung vào việc nhiễm trùng toàn thân SARS-CoV-2 gây ra rối loạn chức năng nội mô và rối loạn đông máu. Trong bối cảnh này, tình trạng viêm toàn thân và giải phóng cytokine dường như đóng vai trò quan trọng trong việc khởi phát bệnh viêm phổi và các triệu chứng khác. Tầm quan trọng của “cơn bão cytokine” đã được chỉ ra trong nhiều nghiên cứu, một khi được kích hoạt, vòng lặp “rối loạn chức năng nội mô – kích hoạt tiểu cầu – phản ứng viêm – gia tăng cytokine-tổn thương mô” có thể dễ dàng lây lan sang nhiều cơ quan và mô trong cơ thể.

Nguồn tham khảo: web NCBI

Xem thêm:

Tác dụng bảo vệ thần kinh khi mắc Sars-cov-2

Nghiên cứu phục hồi mất khứu giác sau khi mắc Covid-19

Thông tin chi tiết vui lòng liên hệ:

Công ty TNHH Dược Phẩm Nasol Quốc Tế

Hotline: 0387 368 760

Email: info@nasol.com.vn      Web: nasol.com.vn