Lợi ích trên khớp của Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi

Bệnh viêm xương khớp (OA) ảnh hưởng trên 15% dân số trên 30 tuổi. Biểu hiện chính của nó là các phản ứng viêm trong tổ chức khớp, cuối cùng dẫn đến tổn thương phần sụn khớp, giảm dịch khớp và người bệnh cảm giác thấy đau khi vận động, làm giảm khả năng vận động các khớp. Đa số các trường hợp này thường được kê đơn một số loại thuốc giảm đau, chống viên không steroid (NSAIS) để điều trị giảm các triệu chứng khó chịu trong bênh OA. Tuy  nhiên với các loại thuốc này thường kèm theo một số tác dụng phụ liên quan đến tăng nguy cơ chảy máu đường tiêu hóa.  

Một số các hợp chất bổ sung tự nhiên đem lại lợi ích cho khớp như collagen tuyp II đang được ứng dụng khá phổ biến trên các bệnh nhân OA thể nhẹ và vừa. Giúp giảm tốc độ viêm hoặc làm chậm lại các tổn thương trong bệnh OA. Tuy nhiên, ngoài Collagen tuyp II, Proteoglycan cũng rất quan trọng đối với sức khỏe của khớp. Nó là thành phần quan trọng của chất nền ngoại bào và nhanh chóng nhận được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu đánh giá lợi ích của chúng trên khớp thông qua các nghiên cứu đã được công bố gần đây.

Proteoglycan trong cấu trúc sụn khớp

Sụn khớp, là một phần trong cấu trúc khớp xương, nó là tổ chức bao lấy phần đầu của xương dài, chúng liên kết với nhau lại tạo thành cấu trúc khớp xương. Hơn 65% trọng lượng của Sụn khớp là chất lỏng, phần lớn lượng chất lỏng được giữ lại tổ chức sụn này là bởi tác dụng của phân tử Proteoglycan và acid hyaluronic.

Sụn chứa lượng lớn collagen tuyp II và Proteoglycan (chủ yếu là phân tử Aggrecan). Trong đó Collagen tuyp II có cấu tạo sợi tạo thành các ma trận chính của cấu trúc;  proteoglycan có chứa chuỗi chondroitin sulfat và keratan sulfat liên kết cộng hóa trị (gọi chung là glycosaminoglycans [GAGs]); proteoglycan liên kết với mạng lưới sợi collagen tuy II  và acid axit hyaluronic thông qua các protein được gọi là protein liên kết.

Collagen tuyp II và proteoglycan được sinh ra từ các tế bào chondrocytes, tế bào chondrocytes có khả năng tái tạo tối thiểu, khả năng tổng hợp sụn giảm theo tuổi tác, đây là một vấn đề góp phần làm giảm tính toàn vẹn của mô khớp theo tuổi tác và các bệnh khớp gia tăng ở những người lớn tuổi.

Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi hoạt động như thế nào

Tuổi tác gây lão hóa dòng tế bào chondrocyte, kết hợp với nhiều yếu tố khác góp phần thay đổi mô học của sụn, cuối cùng có thể dẫn đến thoái hóa khớp. Một số triệu chứng điển hình trong thoái hóa khớp là cứng khớp, vận động khó khăn hoặc bị đau khi cử động.

Trong viêm khớp tiến triển, các proteoglycan bị mất khỏi bề mặt sụn dẫn đến thoái hóa sụn. có 2 giai đoạn thoái hóa tổ chức sụn khớp: Giai đoạn sinh tổng hợp: đây là giai đoạn sớm trong thoái hóa sụn, nó diễn ra âm thầm, các tế bào chondrocytes tham gia tích cực vào quá trình sửa chữa mô bởi cơ chế tự sửa chữa, ở giai đoạn này có sự gia tăng các phân tử proteoglycan trong mô để chống lại sự thay đổi mất proteoglycan khỏi bề mặt sụn. Giai đoạn thoái hóa diễn ra ngay sau đó, sự tổng hợp chất nền bị ức chế và chính các tế bào chondrocytes lúc này góp phần sản xuất các enzym phá hủy sụn (metalloproteinase), nồng độ của proteoglycan giảm trong giai đoạn sau của bệnh.

Sụn mũi cá hồi có chứa chủ yếu aggrecan proteoglycan, có cấu trúc và chức năng tương tự với các phân tử proteoglycan được tìm thấy trong sụn khớp của động vật có vú. Nó được chứng minh có hiệu quả với Viêm khớp bởi tác dụng: bảo vệ cấu trúc sụn và tác dụng điều hòa miễn dịch, chống viêm

Bảo vệ cấu trúc sụn

Nghiên cứu invitro, Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi có tác dụng làm giảm biểu hiện của metalloproteinase, đây là nguyên nhân chính gây thoái hóa và phá vỡ tổ chức sụn.

Điều hòa miễn dịch và chống viêm

Các nghiên cứu ban đầu được thực hiện với Proteoglycans từ sụn mũi cá hồi, trên các đại thực bào được kích thích bằng E.coli, cho thấy các proteoglycan này có tác dụng điều hòa miễn dịch và chống viêm. Proteoglycans từ sụn mũi cá hồi làm làm giảm mức cytokine TNF-α và nitric oxide synthase (cũng một yếu tố góp phần vào sự phá hủy chung trong OA, và làm tăng IL-10).

Các lợi ích khác của Proteoglycans từ sụn mũi cá hồi

Ngoài tác dụng trên sụn, Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi cũng rất cần thiết cho sức khỏe của làn da. Nó cũng ảnh hưởng lên tính toàn vẹn và cấu trúc của da thông qua tác dụng giữ lại độ ẩm trong mô.

Lão hóa, tác dụng của tia UV từ ánh nắng mặt trời, làm thay đổi lượng Proteoglycan có trong mô, góp phần vào các đặc tính khác nhau của mô, giảm hydrat hóa, mất tính đàn hồi của da và làm thay đổi quá trình chữa lành vết thương.

Một số nghiên cứu cho thấy Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi có lợi trong các trường hợp:

• Thúc đẩy nhanh quá trình lành vết thương (làm mờ sẹo)
• Giảm tổn thương da liên quan đến tia UV (có thể ứng dụng trong các sản phẩm kem chống nắng)
• Chống lão hóa da (có thể sử dụng đường uống với liều thấp chỉ từ 5-10mg)

Xem thêm: Lợi ích của Proteoglycan trên da

Tác dụng của Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi trong viêm khớp

Hiệu quả với liều thấp

Có dữ liệu lâm sàng rõ ràng trong việc sử dụng Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi giúp kiểm soát cơn đau trong viêm khớp với liều uống rất thấp, chỉ từ 5-10mg mỗi ngày.

Nghiên cứu lâm sàng

Nghiên cứu trên người ở độ tuổi từ 40-75 có phàn nàn về một số mức độ khó chịu ở khớp gối, sử dụng 5mg từ Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi, trong 4 tuần cho thấy: cải thiện đáng kể về điểm số toàn diện của Thang điểm (VAS - Visual Analog Scale) và thay đổi tương tự ghi nhận trên hình ảnh chụp khớp của nhóm sử dụng proteoglycan so với nhóm dùng giả dược.

Một nghiên cứu tương tự trên 47 người có khó chịu ở đầu gối với liều dùng 10mg Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi, trong 12 tuần, cho thấy cải thiện số điểm tổng về chấn thương đầu gối trong thang điểm (J-KOOS) so với nhóm giả dược ở tuần thứ 4 và thứ 12 của nghiên cứu, cải thiện về chỉ số đau và vận động ở thang điểm VAS cả lúc nghỉ ngơi và vận động.

Nghiên cứu trên đối tượng người già khó vận động, sử dụng 10mg Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi, trong 16 tuần đánh giá dấu hiệu phân hủy và tổng hợp collagen cho kết quả: suy thoái collagen giảm đáng kể và sự gia tăng tổng hợp collagen không đáng kể.

Nghiên cứu kết hợp với Collagen tuy II trên viêm khớp

Sự kết hợp của collagen loại II và Proteoglycan từ sụn mũi cá hồi cũng đã được nghiên cứu lâm sàng và cho thấy cải thiện sự khó chịu và chức năng khớp ở liều thấp. Ở những đối tượng khỏe mạnh bị cứng khớp gối, bổ sung hàng ngày với 50 mg hỗn hợp, chứa 40% collagen loại II không biến tính và 30% proteoglycan, cải thiện đáng kể Chỉ số viêm xương khớp của Đại học Western Ontario và McMaster (WOMAC) và điểm số VAS giảm đau trong bốn tuần , so với giả dược.

Xem thêm: Tác dụng kết hợp Collagen tuyp II với Proteoglycan

Tham khảo: NCBI